Ήρθε ο Δεκέμβριος, ο τελευταίος μήνας του χρόνου και είναι καιρός να προετοιμαστούμε για τον χειμώνα που έρχεται γεμάτος βροχή, παγωνιά και χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτή την εποχή, πολλά καρποφόρα δέντρα και θάμνοι μπαίνουν σε λήθαργο και ρίχνουν τα φύλλα τους για να να προστατευθούν από τις δυσμενείς συνθήκες της φύσης.
Τα φυτά που διατηρούν τα φύλλα τους θα χρειαστούν φροντίδα για να τα προστατεύσουμε από το κρύο, το χιόνι, τους δυνατούς ανέμους και τον παγετό. Αυτή την περίοδο, διακόπτουμε τη λίπανση των φυτών και μειώνουμε το πότισμα στα φυτά, καθώς η βροχή καλύπτει τις ανάγκες τους σε νερό.
Ο χειμωνιάτικός λαχανόκηπος χρειάζεται τις απαραίτητες εργασίες για να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα (ζιζάνια) που εμφανίζονται, να προστατεύσουμε τα λαχανικά μας από τα σαλιγκάρια, καθώς και να βελτιώσουμε το χώμα προσθέτοντας κοπριά και κομπόστ.
Ο Δεκέμβριος φέρνει μαζί του υπέροχα φρούτα για να απολαύσουμε, καθώς και τα πρώτα χειμωνιάτικα λαχανικά με ξεχωριστή φρεσκάδα και γεύση. Αυτή την περίοδο, συνεχίζεται η συγκομιδή των ελαιόδεντρων για την παραγωγή του πολύτιμου ελαιόλαδου.
Μέσα στο Δεκέμβριο, ξεκινάμε το κλάδεμα αρκετών φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων (όπως οι ροδιές και οι βερικοκιές) για να ενισχύσουμε την βλάστηση της και την καρποφορία της επόμενης χρονιάς. Επίσης, μπορούμε να φυτέψουμε νέα καρποφόρα δέντρα και καλλωπιστικά θάμνους στον κήπο μας.
Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά ποιες καλλιεργητικές εργασίες γίνονται μέσα στον Δεκέμβριο, ώστε να μπορέσουμε να προγραμματίσουμε τον χρόνο που χρειάζεται για να διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση τα φυτά κήπου μας.
Φυτεύουμε καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Ξεκινάμε να φυτεύουμε γυμνόριζα δενδρύλλια φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων, δηλαδή δενδρύλλια που το ριζικό τους σύστημα δεν διαθέτει χώμα. Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν αρκετά καρποφόρα δέντρα όπως οι βερυκοκιές, οι αχλαδιές, οι μηλιές και οι ροδακινιές.
Σε δροσερά μέρη, μπορούμε επίσης να φυτέψουμε καρποφόρους θάμνους που παράγουν καρπούς με υψηλή θρεπτική αξία, τα γνωστά superfoods όπως βατόμουρα, μύρτιλα, φραγκοστάφυλα και λαγοκέρασα. Αυτή την εποχή φυτεύονται και καλλωπιστικοί θάμνοι, όπως για παράδειγμα γυμνόριζα φυτά τριανταφυλλιάς για να εμπλουτίσουμε τον κήπο μας με νέες αρωματικές ποικιλίες τριανταφυλλιάς σε διάφορα χρώματα.
Μειώνουμε το πότισμα και σταματάμε τη λίπανση
Αυτή την εποχή, ελέγχουμε το αυτόματο πότισμα στον κήπο και στις γλάστρες μας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται να το διακόψουμε. Αυτό γίνεται για να μην σαπίσουν τα φυτά από το υπερβολικό πότισμα, ειδικά αυτά που δέχονται βροχή λόγω της υγρασίας στο ριζικό τους σύστημα.
Γενικότερα, ποτίζουμε πολύ αραιότερα, σε σχέση με τους φθινοπωρινούς μήνες, και μόνο αν χρειάζεται, ανάλογα βέβαια και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Μόνο για τα φυτά εσωτερικού χώρου που βρίσκονται στη ζεστασιά του σπιτιού, ενδεχομένως χρειάζεται συχνότερο πότισμα για να μην έχουν έλλειψη νερού.
Αυτή την περίοδο, διακόπτουμε και τη λίπανση των φυτών και των καρποφόρων δέντρων, καθώς μπαίνουν είτε σε κατάσταση λήθαργου όπως τα φυλλοβόλα δέντρα, είτε λόγω χαμηλών θερμοκρασιών αδυνατούν να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά μέσω του ριζικού συστήματος.
Προστατεύουμε τα φυτά από το κρύο, τον παγετό και το χιόνι
Ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας που φέρνει έντονο κρύο, παγετούς και χιόνι σε πολλές περιοχές της χώρας. Η προστασία των καλλωπιστικών φυτών και η μεταφορά των πιο ευαίσθητων σε προστατευμένες θέσεις στο μπαλκόνι και στην αυλή μας είναι πολύ σημαντική για την επιβίωση τους.
Χρησιμοποιούμε ειδικά αντιανεμικά και αντιπαγετικά δίχτυα ή σακούλες για να καλύψουμε τα καλλωπιστικά φυτά που έχουμε στην αυλή και στον κήπο, καθώς και τα καρποφόρα δέντρα που έχουμε στο μπαλκόνι, όπως λεμονιά σε γλάστρα, πορτοκαλιά σε γλάστρα, κουμκουάτ σε γλάστρα και ελιά σε γλάστρα για να μην παγώσουν.
Κάποια βράδια και για μερικές μέρες, ίσως χρειαστεί να τα μεταφέρουμε ορισμένα φυτά σε εσωτερικό χώρο για μεγαλύτερη προστασία. Το πότισμα και ο ψεκασμός των κηπευτικών μας, καθώς και των καλλωπιστικών φυτών με εκχύλισμα φυκιών ενισχύει την αντοχή τους στον παγετό. Περισσότερες πληροφορίες για την προστασία φυτών από χιόνι, κρύο και παγετό υπάρχουν στο σχετικό άρθρο που έχουμε δημοσιεύσει.
Συγκομίζουμε λαχανικά και φρούτα εποχής
Μέσα στον Δεκέμβριο, ο λαχανόκηπος που φυτέψαμε το φθινόπωρο μας χαρίζει πλούσια παραγωγή σε υπέροχα λαχανικά της εποχής. Ήρθε λοιπόν η ευχάριστη ώρα της συγκομιδής για τα πρώτα λάχανα, κέιλ, μπρόκολα και κουνουπίδια, καθώς επίσης μαρούλια, λόλες, σπανάκι, ρόκα και ραπανάκια. Για τους κηπουρούς της νότιας Ελλάδας με το πιο ζεστό κλίμα, μέσα στο Δεκέμβριο, γίνεται η συγκομιδή της πατάτας που φυτεύτηκε πριν από τρεις μήνες.
Τον Δεκέμβριο ωριμάζουν πολλά φρέσκα φρούτα που μπορούμε να απολαύσουμε από τα δέντρα του κήπου μας. Ξεκινάμε να μαζεύουμε ζουμερά γλυκά μανταρίνια, χωρίς κουκούτσια ποικιλίας Κλημεντίνης ή τα εξαιρετικά μανταρίνια ποικιλίας Nova και θα συνεχίσουμε με τα πρώιμα ομφαλοφόρα πορτοκάλια ποικιλίας Ναβαλίνα (Navelina) και Νιούχολ (New Hall).
Αυτή την εποχή ωριμάζουν και υπέροχα αρωματικά γκρέιπφρουτ για να φτιάξουμε γλυκό του κουταλιού, καθώς επίσης ζουμερά λεμόνια για να δώσουμε μοναδική γεύση στο φαγητό μας. Μέσα στον Δεκέμβριο απολαμβάνουμε τα αγαπημένα μας και πολύ θρεπτικά αβοκάντο και μαζεύουμε τα τελευταία ρόδια από τις ροδιές.
Φροντίζουμε τον χειμωνιάτικο λαχανόκηπο
Μέσα στο Δεκέμβριο, ο κήπος μας χρειάζεται αρκετή φροντίδα με εργασίες για να τον διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση. Αρχικά, είναι σημαντικό να κόβουμε τα ζιζάνια, δηλαδή τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα που φυτρώνουν λόγω των βροχοπτώσεων, όπως η κύπερη και η οξαλίδα που εμποδίζουν την ανάπτυξη των κηπευτικών μας.
Aυτή την εποχή, μπορούμε να εμπλουτίσουμε με οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά το έδαφος, ενσωματώνοντας κοπριά και κομπόστ που θα απορροφηθούν σταδιακά με τις βροχοπτώσεις.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε την προστασία από τα σαλιγκάρια που εμφανίζονται με τις βροχές για να τραφούν με τρυφερά φύλλα και βλαστούς από τον λαχανόκηπό μας.
Συγκομίζουμε τις ελιές για παραγωγή ελαιόλαδου
Τον Δεκέμβριο συνεχίζουμε να μαζεύουμε τις ελιές για να συλλέξουμε το πολύτιμο ελαιόλαδο, κυρίως από τις ορεινές περιοχές που χαρακτηρίζονται από οψιμότερη ωρίμανση.
Η συλλογή του ελαιοκάρπου είναι σημαντικό να μη γίνεται σε βροχερές μέρες για να αποφύγουμε τις ασθένειες που αναπτύσσονται λόγω υγρασίας και των πληγών που δημιουργούνται κατά το ράβδισμα των ελαιόδεντρων. Μετά τη συγκομιδή, είναι καλό να ψεκάζουμε με χαλκούχο διάλυμα, για προστασία από ασθένειες όπως η καρκίνωση της ελιάς και το γλοιοσπόριο.
Κλαδεύουμε φυλλοβόλα δέντρα και ελιές
Μέσα στον Δεκέμβριο μπορούμε να ξεκινήσουμε το ετήσιο κλάδεμα καρποφορίας των φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων όπως το κλάδεμα της βερικοκιάς, το κλάδεμα της αμυγδαλιάς, το κλάδεμα της αχλαδιάς, το κλάδεμα της ροδακινιάς, το κλάδεμα της ροδιάς και το κλάδεμα της συκιάς.
Επίσης, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και το κλάδεμα της ελιάς, σε ελιές που έχει ήδη συγκομιστεί ο καρπός τους. Σημαντικό κατά το κλάδεμα των δέντρων είναι να δημιουργούμε συνθήκες καλυτερου αερισμού και ηλιοφάνειας. Μετά το κλάδεμα των δέντρων, ψεκάζουμε το φύλλωμα των φυτών με χαλκούχο διάλυμα και να αλείψουμε τις τομές με πάστα κλαδέματος για να αποφύγουμε ανάπτυξη από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες.
Κώστας Λιονουδάκης
Γεωπόνος Γ.Π.Α.
*Το άρθρο είναι από τα μυστικά του κήπου