Καλή χρονιά, με υγεία και χαρά σε όλους τους φίλους της κηπουρικής! Ιανουάριος, o πρώτος μήνας του χρόνου, με χαμηλές θερμοκρασίες και παγωνιά. Παρά το κρύο και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, έχουμε αποφασίσει πως η νέα χρονιά θα μας φέρει όλα τα καλά στον κήπο!
Φοράμε, λοιπόν, τα κατάλληλα ρούχα για τον χειμώνα, παίρνουμε τα εργαλεία μας και ετοιμαζόμαστε να βγούμε στον κήπο για να κάνουμε τις απαιτούμενες καλλιεργητικές εργασίες. Πρώτα πρώτα, μαζεύουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά της εποχής και παράλληλα ετοιμάζουμε σπορείο για τα ανοιξιάτικα κηπευτικά. Αυτή η περίοδος, άλλωστε, είναι η κατάλληλη εποχή για να κλαδέψουμε τα καρποφόρα δέντρα, τις ελιές και το αμπέλι μας.
Μέσα στον Ιανουάριο, βάζουμε λίπασμα στις ελιές και παράλληλα μαζεύουμε φύλλα και φυτικά υλικά για να φτιάξουμε φυσικό κομπόστ. Κι όσο για τα λουλούδια του κήπου, ο Ιανουάριος είναι ο κατάλληλος μήνας για να φυτέψουμε γυμνόριζες τριανταφυλλιές, καρποφόρα δέντρα και θάμνους. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις εργασίες που θα κάνουμε στον κήπο μας τον Ιανουάριο.
1. Απολαμβάνουμε φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής
Αυτή την εποχή, συγκομίζουμε φρέσκα λαχανικά όπως μπρόκολα, λάχανα, κουνουπίδια και λαχανάκια Βρυξελλών καθώς και μαρούλια, λόλες, σπανάκι, σέσκουλα, παντζάρι, καρότα και ραδίκια.
Συλλέγουμε μυρωδικά για τις σαλάτες μας όπως ρόκα, μαϊντανός, άνηθος, πράσο, φρέσκο κρεμμύδι, φρέσκο σκόρδο και σέλινο. Απολαμβάνουμε υπέροχα φρούτα εποχής όπως λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ καθώς και αβοκάντο.
2. Φροντίζουμε τον χειμωνιάτικο λαχανόκηπο
Αυτή την εποχή, είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε στον χειμερινό μας λαχανόκηπο προστασία των φυτών από το χιόνι, το κρύο και την παγωνιά. Ποτίζουμε και ψεκάζουμε τα λαχανικά μας με εκχύλισμα φυκιών, καθώς τα φύκια στον κήπο ενισχύουν την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών και παράλληλα παρέχουν αρκετά θρεπτικά στοιχεία. Για να αντιμετωπίσουμε τις κάμπιες στα λάχανα, τα μπρόκολα και τα κουνουπίδια σκονίζουμε ή ψεκάζουμε τα φύλλα με βάκιλο Θουριγγίας. Επίσης, για την καταπολέμηση των σαλιγκαριών στα μαρούλια και τα σπανάκια σκορπίζουμε στάχτη γύρω από τα φυτά. Τέλος, φροντίζουμε να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα ανάμεσα από τα λαχανικά και τα μυρωδικά για να τους εξασφαλίσουμε καλύτερη ανάπτυξη.
3. Ετοιμάζουμε σπορείο για ανοιξιάτικα κηπευτικά
Ήρθε η ώρα για να ξεκινησουμε μέσα στον Ιανουάριο, το σπορείο των ανοιξιάτικων κηπευτικών. Φτιάχνουμε ένα μικρό θερμοκήπιο στον κήπο, στην αυλή του σπιτιού μας ή ακόμα και στο μπαλκόνι του για να φυτέψουμε τους σπόρους των κηπευτικών που θα καλλιεργήσουμε το καλοκαίριμας, όπως ντομάτα, πιπεριά και μελιτζάνα.
Επιλέγουμε τις πιο νόστιμες και αποδοτικές ποικιλίες λαχανικών που ταιριάζουν στις συνθήκες της περιοχής μας για να φυτέψουμε. Σε κάποιες περιπτώσεις διατηρούμε σπόρους από παλιές παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες ή που μας δίνουν φίλοι ή δοκιμάζουμε καινούριες ποικιλίες από τα γεωπονικά καταστήματα της περιοχής μας.
Χρησιμοποιούμε ειδικούς δίσκους σποράς ή κυπελλάκια και πλαστικά ποτήρια που έχουμε ανακυκλώσει για να φυτέψουμε τους σπόρους. Επιλέγουμε ειδικό φυτόχωμα για σπορεία, προκειμένου να εξασφαλίσουμε υψηλό ποσοστό φυτρωτικότητας των σπόρων. Τα φυτά μας θα είναι έτοιμα για να μεταφύτευση στον λαχανόκηπο περίπου σε 2-2,5 μήνες ανάλογα το είδος του κηπευτικού.
4. Φυτεύουμε στον κήπο γυμνόριζες τριανταφυλλιές
Ο Ιανουάριος είναι ο κατάλληλος μήνας για να φυτέψουμε τριανταφυλλιές γυμνόριζες, δηλαδή τριανταφυλλιές που στο ριζικό σύστημα δεν έχουν χώμα. Μπορούμε να τις φυτέψουμε στον κήπο μας αλλά και σε γλάστρες του μπαλκονιού μας. Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες τριανταφυλλιάς για να επιλέξουμε: νάνες, χαμηλής ανάπτυξης, θαμνώδεις, αναρριχώμενες και εδαφοκάλυψης.
Φροντίζουμε να προμηθευτούμε φυτά τριανταφυλλιάς με παχείς καλοσχηματισμένους βραχίονες, τα οποία φυτεύουμε σε ηλιοφανείς θέσεις για να έχουν καλή ανάπτυξη και να πλούσια ανθοφορία. Συμπληρωματικά, ενσωματώνουμε κοπριά και κομπόστ στις θέσεις φύτευσης για καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος.
Στην φύτευση της τριανταφυλλιάς, θα πρέπει να προσέξουμε έτσι ώστε όταν τοποθετήσουμε το φυτό, οι ρίζες να είναι απλωμένες και να βρίσκονται σε καλή επαφή με έδαφος. Στη συνέχεια, θα συμπληρώσουμε με χώμα το λάκκο φύτευσης μέχρι πάνω για να σταθεροποιήσουμε τα νέα φυτά τριανταφυλλιάς.
5. Βάζουμε το κατάλληλο λίπασμα στις ελιές
Μέσα στον Ιανουάριο, θα πρέπει να ασχοληθούμε και με τη λίπανση της ελιάς επιλέγοντας κατάλληλα λιπάσματα για αύξηση γονιμότητας εδάφους, εξασφάλιση καλής βλαστικής ανάπτυξης και ικανοποιητικής παραγωγής. Η λίπανση της ελιάς απαιτεί σε ετήσια βάση συγκεκριμένες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων αζώτου για βλαστική ανάπτυξη των ελαιόδεντρων και καλίου για καρποφορία και επίτευξη πλούσιας παραγωγής.Σημαντικός παράγοντας για την καλή ανθοφορία και την καρπόδεση της ελιάς είναι η συμπληρωματική λίπανση με βόριο που γίνεται μέσα στον μήνα Ιανουάριο. Αξιολογούμε κάθε λίπασμα που επιλέγουμε για να χρησιμοποιήσουμε ελέγχοντας την περιεκτικότητα επί τοις εκατό (%) από το κάθε θρεπτικό στοιχείο που περιέχουν. Συνυπολογίζοντας την τιμή του λιπάσματος, μπορούμε να προσδιορίσουμε τη σχέση τιμής και ποιότητας.
6. Συλλέγουμε φυτικά υλικά για δημιουργία κομπόστ
Αυτή την εποχή μπορούμε να συλλέξουμε τα φύλλα που έπεσαν τη διάρκεια του χειμώνα από τα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα και τους θάμνους. Μέσα στον Ιανουάριο, μπορούμε να συγκεντρώσουμε, επίσης, φύλλα από τα ελαιόδεντρα που μαζέψαμε κατά τη συγκομιδή καθώς και τα υπολείμματα του φθινοπωρινού λαχανόκηπου και φυσικά συμπληρώνουμε με αρκετά φυτικά υπολείμματα της κουζίνας.Όλα τα κατάλληλα υλικά για κομπόστ που έχουμε μαζέψει, τα τοποθετούμε μέσα στον κομποστοποιητή. Με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργήσουμε ένα κομπόστ εξαιρετικής ποιότητας, που αποτελεί ένα φυσικό λίπασμα για τα φυτά μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το κομπόστ την περίοδο της άνοιξης για τον εμπλουτισμό του λαχανόκηπου μας ή για τις γλάστρες στο μπαλκόνι μας.
7. Κλαδεύουμε καρποφόρα δέντρα και αμπέλι
Ο Ιανουάριος είναι ένας σημαντικός μήνας για το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων και του αμπελιού. Συγκεκριμένα, αυτή η εποχή είναι κατάλληλη τα ετήσια κλαδέματα στα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα και γι αυτό θα ασχοληθούμε με το κλάδεμα της βερικοκιάς, κλάδεμα της ροδιάς, το κλάδεμα της αμυγδαλιάς, το κλάδεμα της αχλαδιάς, το κλάδεμα της συκιάς και το κλάδεμα της μηλιάς.
Ακόμα, αυτή την περίοδο, θα ασχοληθούμε και με το ετήσιο κλάδεμα της ελιάς, τουλάχιστον για τα ελαιόδεντρα που έχει ήδη συγκομιστεί ο καρπός τους. Επίσης, στα τέλη Ιανουαρίου μπορεί να ξεκινήσει και το κλάδεμα του αμπελιού για τις πιο νότιες περιοχές της χώρας.
Μετά το κλάδεμα των καρποφόρων δέντρων αλλά και του αμπελιού, είναι σημαντικό να ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα χαλκού για απολύμανση από μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες όπως η καρκίνωση της ελιάς.
8. Φυτεύουμε γυμνόριζα καρποφόρα δέντρα και θάμνους
Αυτή την εποχή, προμηθευόμαστε και γυμνόριζα καρποφόρα δέντρα, δηλαδή χωρίς μπάλα χώματος για να τα φυτέψουμε στον κήπο μας και να απολαμβάνουμε υπέροχα φρούτα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να φυτέψουμε αρκετά φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα όπως βερικοκιές, αμυγδαλιές, ροδακινιές, μηλιές, αχλαδιές, συκιές, κυδωνιές, δαμασκηνιές και κερασιές.
Επίσης, μέσα στον Ιανουάριο, μπορούμε να φυτέψουμε και διάφορους καρποφόρους θάμνους τόσο στον κήπο μας όσο και στο μπαλκόνι μας για να απολαύσουμε τους θρεπτικούς καρπούς τους, τις περίφημες υπερτροφές (superfoods). Τι θα λέγατε να φυτέψουμε λοιπόν βατόμουρο, φραγκοστάφυλο, αρόνια, λαγοκέρασο, σμέουρο και μύρτιλο και να δώσουμε και άλλες επιλογές στην καθημερινή διατροφή μας;
Κώστας Λιονουδάκης
Γεωπόνος Γ.Π.Α.
*Το άρθρο είναι από τα μυστικά του κήπου